Anatomia stopy

Kształt ludzkiej stopy rozwijał się od zarania wieków, kiedy to pierwotna budowa stopy pojawiła się u płazów, które zaczęły żyć na lądzie.
Stopa to organ występujący tylko u naczelnych. Ma wiele funkcji, z których najważniejszą jest zapewnienie kontaktu z gruntem, po którym się poruszamy, chodzimy, biegamy, skaczemy. Anatomicznie oznaczamy stopę jako dolną część kończyny, usytuowaną pod kostką. Podstawą dla ludzkiej stopy są kości łączące się w stawach. Stawy są wzmocnione wiązadłami, a ich ruch obsługują mięśnie. Powierzchnię stopy pokrywa skóra, w której znajduje się wiele czułych nerwów oraz gruczołów potowych. Paznokcie chronią końcówki palców przed okaleczeniem.

"Ludzka stopa jest machiną o mistrzowskiej konstrukcji oraz dziełem sztuki" (Leonardo da Vinci)

1 kość piszczelowa 2 kość strzałkowa 3 ścięgno Achillesa 4 pięta 5 kość sześcienna 6 paliczek 7 kość skokowa 8 kość łódkowata 9 kości klinowate 10 kości śródstopia

Stopa składa się z 26 kości otoczonych mięśniami o długości ok. 5,7 m, 107 mięśni, żył, tętnic, nerwów o całkowitej długości 1,6 km oraz setek tysięcy gruczołów potowych. Duży palec składa się z dwóch paliczków, pozostałe cztery z trzech. 52 kości, które znajdują się razem w obydwu stopach stanowi 1/4 kości w całym ciele. Pięta achillesowa jest najmocniejszym wiązadłem w całym ciele.

W sposób anatomiczny oraz fizjologiczny stopę dzielimy na trzy części:

• Śródstopie Giętka część stopy, amortyzuje wstrząsy podczas chodzenia, składa się z pięciu kości
  

  1 kostka 2 pięta 3 podeszwa 4 palce 5 śródstopia 6 stęp
• Stęp Część nogi, która jest mało ruchliwa i sztywna, przenosi ciężar ciała, składa się z siedmiu kości
• Palce stopy Zapewniają stabilność stopy, przy czym duży palec odgrywa znaczącą rolę podczas chodzenia i biegania; składają się z czternastu paliczków, duży palec ma dwa paliczki, pozostałe palce po trzy

Obuwie musi respektować anatomiczne i fizjologiczne właściwości stóp, dlatego tylna jego część musi być sztywna a przednia elastyczna.

Pozycja kości piętowej wobec osi całej dolnej kończyny jest bardzo ważna dla właściwego anatomicznego kształtu stopy. Poprawna pozycja to taka, gdy przedłużona oś stopy jest wertykalna względem osi goleni, tzn. pionowa do powierzchni. Kość piętowa często znajduje się w innej pozycji. Są dwa rodzaje niepoprawnego położenia kości piętowej:

• pozycja wklęsła (pes valgus - nogi w kształcie X)
• pozycja wypukła (pes varus- nogi w kształcie O)

Decydujący wpływ na poprawną funkcję stopy ma dobrze utworzony łuk stopy, który zależny jest od kształtu frakcji kości śródstopia i stępu. Rozróżniamy łuk stopy podłużny oraz poprzeczny. Sklepienie stopy sprawia, że noga nie opiera się o powierzchnię cała powierzchnią stopy, ale tylko w trzech miejscach. Sklepienie stopy ma wiele różnych funkcji. Umożliwia sprężysty chód a odpowiednim rozłożeniem obciążenia ułatwia utrzymanie równowagi ciała, nawet podczas stania na jednej nodze, chroni naczynia krwionośne oraz nerwy w zelówce przed naciskiem. Osłabienia wiązadeł i mięśni utrzymujących sklepienie stopy powoduje płaskostopie.